Ontspannen Wandelreizen in de media.

Lees het hele artikel in het HSP magazine.
“Het verlangen om vrijuit met jezelf te zijn”.

‘Vanaf dat ik alleen buiten mocht spelen, zeurde ik bij mijn moeder dat ik met een kleedje naar buiten wilde. Mijn moeder: “Nee, het gras is nog nat.” Ik: “Dan neem ik wel een zeiltje mee.” Daar zat ik dan met een groepje andere kinderen op mijn kleedje, niet meer dan een meter of twintig van huis. Maar dat gaf niet, want ik was wel lekker buiten en gezellig met andere kinderen. Thuis vond ik het namelijk niet zo tof.’ Aan het woord is Lia Smits (71). Ze woont in Rotterdam, heeft een zoon, een stokoude moeder voor wie ze mantelzorger is, een ex als goede vriend en een geleende wandelhond. ‘Het is een bordercollie – die wil lekker veel lopen. We wandelen al negen jaar iedere week een dag samen. Dat is voor mij dé dag van de week, ook als het regent of hard waait.’

‘Het liefst wilde ik ooit dansen’, vertelt ze. ‘Maar dat was in die tijd elitair, daar kun je je brood toch niet mee verdienen, was de gedachte. Dus ben ik opgeleid als verpleegkundige. Daarna kwam ik alsnog in contact met studenten van de toenmalige Rotterdamse Dansacademie. Uiteindelijk heb ik vijf jaar moderne dans en improvisatie gestudeerd en ben ik afgestudeerd als danspedagoog.’ Lia werkte eerst als dansdocent in sociaal-culturele centra en kreeg toen de kans om bewegingstherapeut te worden in de ggz, met name in de verslavingszorg. ‘Na een aantal jaar werd er bezuinigd op al die vaktherapeuten in de ggz. Toen ben ik gaan flexen als ggz-verpleegkundige. Mijn laatste baan in loondienst was op een spoedeisende hulp psychiatrie. Onderwijl ben ik begonnen met het aanbieden van wandelreizen.’

Gefascineerd door de bergen

‘Ik ben een bergmens. Ik was als kind al gefascineerd door bergen. Op mijn 44e ben ik begonnen met rotsklimmen en ben ik alle boeken over bergklimmen gaan lezen. Het boek van een wereldfietser die dwars door het Atlasgebergte had gefietst fascineerde me mateloos en is blijven hangen. Tijdens mijn digitale zoektocht naar ander werk jaren geleden, die niets opleverde, wilde ik naar een leuker onderwerp. Op de site van de Koninklijke Nederlandse Bergsport Vereniging stuitte ik op een wandelreis in het Atlasgebergte. Zonder me af te vragen wat ik kon verwachten heb ik me aangemeld. Een aantal aspecten van die reis klopte helemaal: ik vond het wandelen en het kamperen in de wildernis geweldig en ik vond de omgeving prachtig. Ik moest wel even slikken toen ik de rotsen zag, die ik dus níet ging beklimmen.’
Lia deed toen een ontdekking, die het zaadje was voor haar huidige werk.

‘Het was destijds lang geleden dat ik met een groep was meegegaan en ik kwam mezelf heel erg tegen. Wat me vooral stoorde was de smalltalk in de groep, ik ergerde me kapot aan het voortdurende geklets. Ik wilde de tocht en de omgeving in mezelf en met mezelf beleven. Er groeide een verlangen om een dergelijke tocht ongestoord in mijn eentje te maken.’ Maar alleen als vrouw door de bergen trekken In Marokko kan echt niet. Lia ging af op haar gevoel en legde tijdens die reis stiekem, want deelnemers en begeleiders hoorden gescheiden te blijven, contact met een van de Marokkaanse begeleiders.

‘In hetzelfde jaar, 2007, ben ik in oktober met deze Berber begeleider alleen op stap gegaan. Iedereen thuis verklaarde me voor gek want wat kon er allemaal niet gebeuren! En ja, er gebeurde zeker wat, ik vond het geweldig en was blij dat ik mijn intuïtie had gevolgd. Daarna heb ik nog drie reizen gemaakt met hem alleen. En toen, we zaten gewoon ergens te pauzeren, kregen we allebei de gedachte: Dit is wel heel leuk zo, misschien zijn er meer mensen die dit aantrekkelijk vinden?!’ Dat idee werkte ze uit, en zo is in 2008 Ontspannen Wandelreizen begonnen, met één deelneemster. Nu is het 2024 en de groepen wandelen maar door.

In alle rust met jezelf zijn

De reizen zijn bedoeld voor mensen die zich ongemakkelijk voelen tijdens een groepsreis. Het is alsof je daar in je eentje loopt en toch deel uitmaakt van een groep. Wat iemand daaronder verstaat, verschilt per persoon. Lia: ‘Als mensen zich aanmelden voor een reis vraag ik iedereen naar de wandelervaring en waarom ze mee willen. In de stilte door de bergen lopen terwijl het best warm is, vind ík ontspannend. Lopen in een stenige droge rivierbedding brengt míj uit mijn hoofd. Kamperen in de natuur, iedere dag je koffer uit- en inpakken – ook al is daar alle tijd voor – sommige mensen vinden dat helemaal niet ontspannen.’ Als ze twijfelt of iemand er echt blij van wordt, belt Lia soms terug om nog door te praten. ‘De stilteperiodes van een paar uur, waar mijn lokale begeleiders ook aan meedoen, doen wat met mensen. Alsmaar praten kan ook een overlevingsstrategie zijn om diepgang te vermijden. In stilte, als je met jezelf bent, gebeurt er van alles – een gevoel of een gedachte dient zich aan. Dan kan er ineens iemand huilend op een steen zitten.

Ik maak makkelijk contact en voel veel in. Ik ben wel alert hoe ver ik wel of niet moet gaan met uitvragen of voorbeelden geven van wat mij geholpen heeft. Ik ben gastvrouw, geen coach. Verleden jaar ben ik daarom begonnen om op sommige reizen wel een coach mee te nemen, iemand die ik al jaren ken. Zij is er juist om met mensen op persoonlijk onderzoek uit te gaan als ze dat willen. Iedere reis is voor mij ook weer een verrassing. Welk stukje van mezelf kom ik tegen? Mijn ervaring is dat er in iedere groep altijd een of twee mensen zijn die mij een spiegel voorhouden. Zelf kan ik ook bij de coach terecht tijdens een reis; en zij bij mij. Wij houden elkaar scherp.’

Gevoelige antennes

Beschouwt zij zichzelf als hoogsensitief? ‘Ja, heel duidelijk. Maar het aparte is, dat ik me er nog helemaal niet zo lang echt bewust van ben. Ik wist al lang dat er in mijn jeugd iets helemaal niet goed was gegaan. Pas een aantal jaar geleden heb ik een begeleidingsvorm gevonden (Identity Orientated Psychotrauma Therapy, red.) waarbij het kwartje viel. En dat kwartje is gaan rollen en rollen. De therapie heeft me veel inzichten gegeven en me ook leren voelen.

Ik ben boeken gaan lezen over meergenerationeel vroegkinderlijk trauma en op een gegeven moment, ergens vorig jaar, las ik op LinkedIn over hoogsensitiviteit. Ik kon me er helemaal in vinden: mijn antennes zijn ook zo gevoelig, ik ben een groot deel van de tijd alert, ook als het niet nodig is en ik ben extra gevoelig voor sferen, geluiden, geuren.’ Alleen het verlangen om op zichzelf te zijn, wisselt bij Lia. ‘Als kind ging ik jaren op vakantieweek met de zondagsschool weg. Daar keek ik een half jaar van tevoren al naar uit. Ik wilde juist bij een groepje horen, omdat ik me thuis niet geborgen voelde. En toen lang geleden mijn leuke team van collega’s uit elkaar viel en de een na de ander vertrok, vond ik mezelf huilend achter de pc terug. Ik miste de oprechte verbinding die we in de loop van de jaren hadden opgebouwd en voelde me verlaten.’

Prikkels op reis

Reizen betekent avontuur en ook uit je comfortzone gaan. Dat gaat hoe dan ook gepaard met prikkels. Bovendien draagt Lia als gastvrouw verantwoordelijkheid. Hoe gaat zij daarmee om? ‘Ik begin heel vroeg met mijn persoonlijke reisvoorbereiding. Ik zorg bijvoorbeeld dat ik zo’n drie weken van tevoren zo min mogelijk afspraken heb en dat ik dan op tijd naar bed kan. Mijn ervaring helpt mij ook, ik weet exact hoe de reis op praktisch gebied in elkaar steekt. En ik maak ruim van tevoren afspraken met mijn vaste begeleiders.

Tijdens de reis zonder ik me af als het kan of als ik daar behoefte aan heb. Als we geen stilteperiode hebben, loop ik achterop. Zelfs het gemurmel van stemmen kan ik namelijk al ergerlijk vinden. Ik ben echt extra gevoelig voor geluid, onder andere menselijk geluid zoals krakende of heel luide of monotone stemmen.

En iedereen heeft een eigen tent. Ik zet mijn tent standaard wat verder weg van de groep want ieder geluid klinkt tien keer zo hard in die stille bergwereld. De telefoon mis ik helemaal niet, ik vind het juist heerlijk dat we offline op stap zijn. Als ik merk dat er druk gebabbeld gaat worden, dan stel ik soms weer een stilteperiode van een paar uur voor. En omdat ik achteraan loop, geef ik ongemerkt het tempo aan. Als sommige mensen sneller willen wandelen, dan stopt mijn wandelbegeleider op een gegeven moment gewoon voor mij.’ Zo zorgt zij voor de nodige vertraging.

Hooggevoeligheid: lust of last?

‘Ik heb me als heel jong kind onveilig en ongeliefd gevoeld in mijn gezin van herkomst. Op gevoelsniveau wist ik dat er iets niet klopte, maar de volle realiteit en het daarbij behorend bewustzijn kwam pas veel later in mijn leven. Het alert zijn, het scannen van mensen, de gevoeligheid voor sferen … het zijn allemaal strategieën om te zorgen dat ik niet gekwetst wordt. De gevoeligheid en het invoelingsvermogen zijn handig in contact met mensen en ze kunnen helpend zijn, maar ik vind het soms ook heel irritant. Het is een – veelal – onbewust mechanisme. Ik heb me lang verzet tegen het feit dat ik nog altijd getriggerd kan worden door bepaalde prikkels.

Tegenwoordig richt ik me op het aanvaarden van mijn gevoeligheid en oefen ik met mildheid jegens mezelf en de ander. Ik ben blij dat ik het proces aangegaan ben en weet dat ik nog meer ga ontdekken. Ik ben een heel nieuwsgierig mens! Bewustwording is naar mijn menig de basis en is mijn stokpaardje. Als ik daar iets aan kan bijdragen, dat hoeft niet groot te zijn, dan vind ik dat fijn.’